Adam Nasielski, Alibi (Wielkie gry Bernarda Żbika)

Do domu Alberta Godlewskiego przychodzi niepokojący anonim, w którym nadawca zawiadamia, iż ma zamiar zabić gospodarza podczas kolacji, na którą zostali zaproszeni jego znajomi: Albercie Godlewski. Z wiadomych powodów zabiję Cię dziś wieczorem podczas kolacji u Ciebie w domu. Nie mam innego wyjścia. Szanowany dżentelmen oczywiście nie wierzy w tę groźbę i traktuje ją jako niezbyt smaczny żart. Jest przekonany, że w gronie osób znajomych będzie bezpieczny, w końcu na kolacji mają być lekarz i słynny detektyw Jerzy Klin. A jednak dochodzi do morderstwa. Sześć osób zostaje zamkniętych w pokoju, ale nikt nie zauważył kto, ani kiedy zamordował Alberta! Ba, nie zauważono, że on w ogóle nie żyje! Sprawa okazuje się bardzo tajemnicza i trudna do rozwikłania. Dlatego do akcji wkracza niezwykle inteligentny psychokryminolog Bernard Żbik. O tym czy uda się detektywowi rozwikłać skomplikowaną sprawę przeczytacie w powieści Adama Nasielskiego Alibi. Książka jest pierwszym tomem otwierającym serię zatytułowaną Wielkie gry Bernarda Żbika. Wszystkie tomy poświecone są bardzo trudnym do rozwikłania sprawom kryminalnym, które jest w stanie rozwikłać tylko charyzmatyczny i posiadający doskonale rozwinięty zmysł obserwacji ludzkich zachowań kryminolog. Alibi jest jednym z niewielu doskonale skonstruowanych kryminałów XX wieku. Powstała w 1933 roku powieść nawiązuje do popularnego i wielokrotnie wykorzystywanego w literaturze motywu locked room (zamkniętego pokoju), który jako pierwszy wprowadził Edgar Allan Poe w opowiadaniu Morderstwa przy Rue Morgue napisanym w 1841 roku. Tworzenie zagadki kryminalnej w oparciu o ten motyw jest niezwykle trudnym zabiegiem wymagającym dokładnej analizy wszystkich możliwości ucieczki, które mogą przyjść na myśl osobie prowadzącej śledztwo. Możliwość popełnienia zbrodni w zamkniętym pomieszczeniu, w którym znajdują się potencjalni świadkowie wydaje się wręcz absurdalna. Ważne jest podkreślenie, że taki zabieg wymaga dokładnego przemyślenia każdej ewentualności, skoro osoby z otoczenia Alberta były z nim w chwili śmierci i nawet nie zauważyły, kiedy nastąpił zgon. Co więcej autor musi wykazać się także w sprawie konstrukcji postaci sprawcy, który jest nie tylko zdeterminowany, ale i bardzo inteligentny, a co za tym idzie trudny do złapania. Istnieje możliwość, że mordercą może być jeden z gości zaproszonych na kolację, więc stopień skomplikowania intrygi staje się jeszcze większy i wymagający od autora znajomości wielu trików. Pomysł na zbudowaniu zagadki kryminalnej opartej o śmierć w gronie przyjaciół we własnym domu, czyli w miejscu wydającym się bezpieczną lokalizacją okazuje się bardzo trafiony. Jednakże sam sposób wykonania może nie przypaść do gustu czytelnikowi. Zdziwienie pomieszane z niedowierzaniem wzbudza moment śmierci Godlewskiego, który mimo, że już uznany za zmarłego, nagle odzyskuje przytomność, by wyrzec ostatnie słowa. Mimo kilku potknięć powieść czyta się z niesłabnącym zainteresowaniem. Nasielski okazuje się autorem, który potrafi budować napięcie w oczekiwaniu na ostateczne rozwiązanie. Najpierw stara się przekonać czytelnika, że żaden z przyjaciół nie byłyby zdolny do zamordowania gospodarza, by potem sprowadzić czytelnika na manowce i wmówić mu, że każdy mógł to zrobić. Autor potrafi także świetnie ukazywać relacje międzyludzkie i klimat lat trzydziestych ubiegłego wieku. Widoczna jest również jego tęsknota do pisarstwa romantycznego, szczególnie w opisach stanów zakochania. Pisarz pozwala sobie także na igranie z konwencją kryminału. Nieraz zwraca się do odbiorcy „drogi czytelniku”, dając mu do zrozumienia, że pisał tę powieść specjalnie dla niego, by mógł miło spędzić czas. Nasielski także wchodzi w polemikę z dotychczasowym dorobkiem powieściopisarstwa kryminalnego. Przy okazji prowadzonego śledztwa wspomina Sherlocka Holmesa. Jednakże nie wychwala umiejętności słynnego literackiego detektywa. Wręcz przeciwnie, pokazuje swoją antypatię do niego i jego metod (mimo, że jego bohater stosuje podobne sposoby prowadzenia śledztwa), jawnie kpi i nie szczędzi ironicznych komentarzy. Zapewne w ten sposób pokazuje nie tylko swoją niechęć do postaci z opowiadań Arthura Conan Doyle’a, ale stara się wyśmiać także innych polskich autorów, którzy nieraz starali się stworzyć postać doskonałego śledczego opartą całkowicie na Holmesie, co okazywało się zabiegiem nieudanym, bo nie przystającym do polskich realiów. Powieść Alibi czytało mi się bardzo dobrze. Z niesłabnącym zainteresowaniem śledziłam postępy w tym skomplikowanym śledztwie. Umiejętności Żbika okazały się wystarczające, by odkryć tożsamość mordercy, który uważał się za sprytnego. Wraz z tą postacią zostałam wciągnięta w śledztwo i musze przyznać, że z napięciem oczekiwał rozwiązania. Powieść Nasielskiego jest dla mnie doskonałym przykładem dobrze zbudowanego kryminału, który potrafi ukazać realia historyczne oraz mentalność ludzi żyjących w tamtym okresie. Autor okazuje się świetnym narratorem, który potrafi czytelnika wciągnąć do wykreowanego przez siebie świata, a momentami nawet rozbawić. Jestem pewna, że ten utwór przypadnie do gustu wielbicielom dawnych powieści kryminalnych, którzy cenią sobie klimat czasów minionych. Polecam! https://sztukater.pl/ksiazki/item/20477-alibi.html

Fajna rozrywka akurat na 2-3 wieczory. Chętnie zapoznam się z innymi sprawami rozwiązanymi przez "genialnego" inspektora :)