Adam Ty-ski, Mściciel. Opowiadania kryminalne (KPW 58)

Gratką dla miłośników kryminałów z dawnych lat będzie na pewno pierwsze książkowe wydanie opowiadań tajemniczego pisarza kryjącego się pod pseudonimem Adam Ty-ski. Osiem opowiadań zebranych pod wspólnym tytułem ,,Mściciel” to moim zdaniem jedna z najmocniejszych i najlepszych pozycji jaka do tej pory ukazała się w serii ,,Kryminały przedwojennej Warszawy”. Ten pięćdziesiąty ósmy tom serii wydawanej przez CM doskonale odzwierciedla moje oczekiwania dotyczące dawnego kryminału. Utwory Ty-skiego stanowią również czytelniczą gratkę, ponieważ do tej pory były one niedostępne szerszemu gronu odbiorców. Opowiadania te były bowiem publikowane w formie odcinków na łamach ,,Ostatnich wiadomości krakowskich” w 1933 roku. Zawarte w ,,Mścicielu” opowieści można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią „francuskie” kryminały z doskonałą kreacją detektywa. Można je uznać za hołd złożony przez autora tzw. klasyce gatunku, ponieważ opowieści o poszukującym przestępców inspektorze Marcon to typowe historie detektywistyczne, zawierające w sobie elementy dochodzenia i swoistej gry przestępcy z bystrym śledczym. Marcon to ciekawa alternatywa dla Leqoca, czy Holmesa. Natomiast do drugiej grupy zaliczyć można opowieści z warszawskim aspirantem Stefanem Motyką, który niemniej wprawnie, co jego francuski „kolega” stara się dociec prawdy w sprawach dotyczących nie tylko morderstwa. Spośród ośmiu opowiadań zawartych w tym zbiorze na największą uwagę czytelnika zasługują ,,Mściciel” oraz ,,Zaskakujące morderstwo”, które są niejako popisem umiejętności pisarskich Ty-skiego oraz wykreowanego przez niego bohatera. Motyka najpierw zajmuje się anonimowym doniesieniem o zawodowym zabójcy. Ktoś zawiadomił ojca dziewczyny, która ma zostać wydana za mąż, że jej narzeczony jest Gienkiem Majchrem, nieuchwytnym przestępcą poszukiwanym przez warszawską policję. Z kolei w ,,Zaskakującym morderstwie” aspirant prowadzi śledztwo w sprawie morderstwa specjalisty od wyceny klejnotów, który został zaproszony do domu adwokata z Konstancina, aby oszacować wartość pewnych niezwykle cennych klejnotów. Czyżby za mordem stał gospodarz chcący ukryć jakieś prawne machinacje? A może cel mordercy był zupełnie inny? Czy Motyce uda się złapać mordercę i doprowadzić go przed oblicze sprawiedliwości? Zapraszam zatem na kryminalną wycieczkę po Warszawie, Parzeńcu i Paryżu lat międzywojnia. Zanurzcie się w tej specyficznej atmosferze tamtych lat i podążajcie śladem zbrodni, która tylko czeka na odkrycie. Za sprawą sprawnego pióra Adama Ty-skiego wejdziecie w świat dawnych lat, przejdziecie się wąskimi uliczkami, ale również zaglądniecie do mieszkań przedstawicieli dawnego społeczeństwa tamtych lat. Przekonacie się na własne oczy jak wówczas żyli ludzie i w jakim stopniu zbrodnia była obecna w ich codziennej egzystencji. Co prawda informacje podane przez Ty-skiego należy w głównej mierze „przesiać” przez autorskie „sito”, ale jestem przekonana, że będziecie się doskonale bawić podczas obcowania z tymi niezwykle ciekawymi opowiadaniami. Mimo niewielkiej formy są one przesycone treścią i na pewno pozostaną w czytelniku dłużej niż można tego oczekiwać. Podsumowując, opowiadania Adama Ty-skiego na pewno będą nie lada gratką dla wszystkich miłośników dawnych kryminałów oraz osób zainteresowanych rozwojem tego typu literatury na polskim gruncie. Może i nie są to jakieś wybitne twory, które zachwycą każdego, nawet badacza literatury, to jednak warto po nie sięgnąć zwłaszcza z uwagi na specyfikę klimatu dawnego świata, którą udało się anonimowemu autorowi doskonale ująć w tak krótkiej formie jaką jest opowiadanie. Dlatego zwłaszcza z tego powodu należą się ukłony w stronę Ty-skiego, który doskonale połączył charakterystyczne dla dawnego kryminału cechy z dość oszczędną formą opowiadania. Dla mnie każda książka ze serii Kryminały przedwojennej Warszawy, to perełka, an którą z utęsknieniem czekam i nie przeszkadzają mi już nawet drobne błędy korektorskie :-)