Andrzej Barcz, Madonna z Piaskowej Góry

„Madonna z Piaskowej Góry” Andrzeja Barcza to kryminał, który osadzony jest w latach 70. XX wieku, w Polsce Ludowej. Barcz wprowadza nas w świat mrocznych tajemnic i śledztwa pełnego napięcia, rozgrywającego się w małym, prowincjonalnym miasteczku. Główny bohater, Paweł Wert, konserwator sztuki, przybywa do miejscowości Piaskowa Góra, aby podjąć się pracy nad renowacją miejscowego kościoła, zdominowanego przez gotycką architekturę i tajemniczą atmosferę. Jego zadanie to kontynuacja prac, które przerwała nagła i tragiczna śmierć poprzednika, Jerzego Branieckiego. Barcz konstruuje fabułę w sposób przemyślany, opierając się na klasycznych schematach kryminalnych, ale wprowadzając do nich elementy polskiej prowincji czasów PRL-u, co nadaje opowieści unikalnego, lokalnego kolorytu. Bohaterowie powieści to typowe postacie z małego miasteczka, a ich życie i relacje są pełne konfliktów i niewypowiedzianych pretensji. Wert, jako osoba z zewnątrz, szybko zostaje wciągnięty w sieć wzajemnych podejrzeń i ukrytych animozji. Poprzedni konserwator, Braniecki, odkrył bowiem cenną rzeźbę Madonny, która według niego pochodziła z XII wieku i stanowiła niezwykle rzadki i wartościowy zabytek. Odkrycie to, zamiast przynieść splendor, okazało się początkiem tragedii – Braniecki zostaje zamordowany, a Madonna znika bez śladu. Fabuła rozwija się powoli, a autor szczegółowo buduje napięcie, opisując codzienne życie w Piaskowej Górze oraz barwne osobowości mieszkańców, w tym księdza proboszcza, właścicielki sklepu galanteryjnego czy miejscowego lekarza, doktora Detynieckiego. Paweł Wert szybko dostrzega, że w miasteczku każdy ma swoją tajemnicę, a pozornie przypadkowe rozmowy z mieszkańcami stopniowo odsłaniają sieć ukrytych powiązań. W tej atmosferze Wert stara się poznać motywy zbrodni i odkryć tożsamość mordercy. Barcz kreśli także obraz psychologiczny głównego bohatera, jego wewnętrzne rozterki i relacje z mieszkańcami, którzy początkowo traktują go z nieufnością. W miarę postępu śledztwa narasta napięcie, a Wert staje się świadkiem, jak przeszłość Branieckiego, jego romans z miejscową nauczycielką Martą oraz ambicje doktora Detynieckiego łączą się w mroczną i skomplikowaną historię. Każdy z bohaterów jest podejrzany, a sam Wert zaczyna podejrzewać, że zbrodnia nie była jedynie przypadkiem, lecz że kryje się za nią głębszy motyw związany z lokalnymi relacjami i wartościową rzeźbą. „Madonna z Piaskowej Góry” to nie tylko kryminał, lecz także opowieść o polskiej prowincji, o ludziach zamkniętych w swoich małych światach i pełnych sprzecznych emocji. Autor znakomicie ukazuje mentalność mieszkańców, ich zazdrość, animozje i skrywane sekrety, które w krytycznych momentach wychodzą na powierzchnię. W ten sposób powieść staje się swoistą kroniką życia społeczności małego miasta lat 70., której życie i wartości ulegają zachwianiu pod wpływem brutalnej zbrodni.